Kỹ năng bắt chước ở trẻ rối loạn phổ tự kỷ và một vài cách dạy:
Bắt chước là quá trình mà trong đó một người quan sát và sao chép hành động hoặc hành vi của người khác. Đây là một kỹ năng quan trọng trong việc học hỏi và phát triển xã hội, giúp trẻ em học được cách ứng xử và kỹ năng mới thông qua việc quan sát người khác. Trẻ nhỏ bắt đầu bắt chước những hành động quen thuộc, khi lớn lên trẻ bắt chước những hành động mới và sử dụng việc bắt chước qua lại trong khi chơi để tương tác với trẻ em khác và mọi người.
Trẻ rối loạn phổ tự kỷ thường gặp khó khăn trong kỹ năng bắt chước vì một số lý do:
Khó khăn trong việc nhận thức xã hội: Trẻ tự kỷ có thể không nhận thức được rằng hành động của người khác có ý nghĩa hoặc mục đích mà trẻ có thể học hỏi hay bắt chước.
Thiếu kỹ năng quan sát và cùng chú ý: Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc chú ý đến hoạt động của người khác do hạn chế trong kỹ năng giao tiếp không lời và khó khăn trong việc tập trung vào khuôn mặt hoặc cử chỉ của người khác.
Hạn chế về khả năng vận động: Một số trẻ tự kỷ có thể gặp phải các hạn chế về kỹ năng vận động thô hoặc tinh, làm cho việc sao chép chính xác các hành động vật lý trở nên khó khăn.
Rối loạn trong xử lý cảm xúc và cảm giác: Trẻ tự kỷ có thể có những phản ứng khác thường đối với các cảm xúc hoặc cảm giác, điều này ảnh hưởng đến khả năng của chúng trong việc bắt chước cảm xúc và biểu hiện của người khác.
Làm thế nào thế phát triển kỹ năng bắt chước cho trẻ:
Cho trẻ bắt chước hành động đơn giản: như vỗ tay, làm mặt cười, vẫy tay, đánh trống, chạm tay vào các bộ phận cơ thể. Điều quan trọng là cần tạo ra một môi trường vui vẻ và hấp dẫn để trẻ muốn tham gia.
Chơi trò chơi tương tác: chi chi chành chành, nu na nu nống, kiến bò cò lội hoặc các trò chơi hành động với đồ vật, con vật để khuyến khích trẻ quan sát và bắt chước các hành động. Trò chơi này giúp trẻ tập trung vào các chỉ dẫn và học cách bắt chước theo một cách thú vị.
Giao tiếp qua hình ảnh: Sử dụng các hình ảnh, biểu tượng hoặc video để chỉ dẫn cho trẻ các hành động cần bắt chước. Điều này giúp trẻ hiểu rõ hơn về những gì cần làm, đặc biệt là đối với những trẻ có khó khăn về ngôn ngữ. Nên lưu ý hình ảnh dễ hiểu, video chỉ dẫn ngắn ngọn.
Tăng cường sử dụng khen ngợi và phần thưởng: Khi trẻ bắt chước thành công, hãy khen ngợi và cung cấp phần thưởng tích cực. Điều này không chỉ giúp trẻ hiểu được hành động đã làm đúng mà còn khuyến khích trẻ tiếp tục tham gia.
Lặp lại và nhất quán: Việc lặp lại thường xuyên các hành động bắt chước giúp trẻ ghi nhớ và củng cố các kỹ năng mới. Sự nhất quán trong cách tiếp cận cũng rất quan trọng để trẻ học được kỹ năng bắt chước.
Gợi ý một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng bắt chước:
Bắt chước gương mặt và cử chỉ:
Sử dụng gương để trẻ có thể nhìn thấy chính mình và người lớn trong khi bắt chước các biểu cảm khuôn mặt hoặc động tác đơn giản như mỉm cười, nháy mắt, hay vẫy tay.
Ví dụ: Trong một hoạt động, bạn có thể ngồi đối diện với trẻ và làm một biểu cảm mặt như nhe răng cười và khuyến khích trẻ bắt chước lại. Lặp lại nhiều lần và khen ngợi trẻ mỗi khi trẻ thực hiện đúng.
Trò chơi hành động đơn giản:
Tạo ra các trò chơi tương tác như "làm theo nhạc", nơi trẻ cần bắt chước các động tác nhảy hoặc vận động theo nhạc.
Ví dụ: Chơi nhạc và thực hiện các động tác đơn giản như vỗ tay, nhún nhảy, hoặc xoay người. Hãy mời trẻ tham gia và khen ngợi trẻ khi trẻ bắt chước các hành động này.
Sử dụng video:
Cho trẻ xem các video ngắn về trẻ em khác thực hiện các hành động đơn giản và khuyến khích trẻ bắt chước.
Ví dụ: Xem một video về một đứa trẻ đang xây dựng một tháp bằng các khối và sau đó cung cấp cho trẻ những khối tương tự để trẻ thử xây dựng theo.
Tương tác mô phỏng qua Đồ chơi:
Sử dụng búp bê hoặc đồ chơi có hình người để minh họa cho các hành động, như cho ăn, mặc quần áo.
Ví dụ: Dùng búp bê và làm một buổi quà chiều giả với búp bê, cho búp bê ăn và uống, và khuyến khích trẻ làm theo các hành động này với búp bê của mình.
Chơi đóng vai:
Chơi các trò chơi vai như "cửa hàng tạp hóa" hoặc "bác sĩ", nơi trẻ có thể thực hành bắt chước các vai trò và hành vi xã hội.
Bạn có thể đóng giả làm khách hàng trong khi trẻ là người bán hàng. Trẻ có thể học cách bắt chước cách xử sự của người bán hàng như chào hỏi, nhận tiền và trả hàng.
Mỗi hoạt động này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng bắt chước mà còn cải thiện khả năng giao tiếp và tương tác xã hội. Việc lặp lại thường xuyên và sự khích lệ tích cực là chìa khóa để trẻ dần dần cải thiện và tự tin hơn trong giao tiếp hàng ngày.
Còn nhiều cách dạy khác, xin mời các bạn tiếp tục bổ sung nhé.
Bạn có thể tham khảo một số tài liệu sau đây:
1. Sách và Bài báo Khoa học:
- "An Early Start for Your Child with Autism" của Sally J. Rogers, Geraldine Dawson, và Laurie A. Vismara. Cuốn sách này cung cấp hướng dẫn chi tiết về các phương pháp can thiệp sớm dựa trên nghiên cứu để giúp trẻ tự kỷ phát triển kỹ năng xã hội và giao tiếp.
- "More Than Words" của Fern Sussman, là một hướng dẫn thực tiễn để giúp trẻ tự kỷ hoặc trẻ có khó khăn giao tiếp cải thiện kỹ năng bắt chước và giao tiếp.
2. Tạp chí và Bài báo Chuyên ngành:
- Tạp chí Autism Research and Treatment cung cấp các bài báo và nghiên cứu liên tục về các phương pháp mới và hiệu quả trong việc can thiệp cho trẻ tự kỷ.
- Các bài báo trong Journal of Child Psychology and Psychiatry thường xuyên bao gồm các nghiên cứu về các chiến lược can thiệp sớm và phát triển kỹ năng cho trẻ tự kỷ.
3. Trang web và tài liệu Trực tuyến:
- Autism Speaks (autismspeaks.org) cung cấp một loạt các nguồn tài liệu, công cụ và hướng dẫn cho cha mẹ và những người chăm sóc trẻ tự kỷ, bao gồm cả phát triển kỹ năng bắt chước.
- The National Autistic Society (autism.org.uk) cũng là một nguồn lực hữu ích, với các bài viết, hướng dẫn và khóa học về các chủ đề liên quan đến tự kỷ và phát triển kỹ năng.
Sưu tầm ( theo Facebook của Thảo Đỗ )
